Η εκχύλιση είναι μια από
τις παλαιότερες "χημικές" δραστηριότητες που ασχολήθηκε ο άνθρωπος. Η
παρασκευή ενός αφεψήματος
(καφέ, τσάι, κλπ) , αλλά και άλλες αναλόγες διαδικασίες, όπως η παραλαβή ενός αρώματος ,
μιας χρωστικής ή μιας φαρμακευτικής ουσίας από μια φυτική πρώτη ύλη,
είναι κατά βάσιν αρχέγονες διαδικασίες εκχύλισης, όπου το επιθυμητό συστατικό με τη
χρήση συνήθως θερμού νερού μεταφέρεται από την φυτική πρώτη ύλη στην υδατική φάση. Η εκχύλιση είναι συνήθως η κύρια διαδικασία παραλαβής γευστικών, χρωστικών αλλά και θεραπαυτικών ουσιών από φυτά
(φύλλα, ρίζες, καρπούς κλπ) και διάφορους σπόρους.
Σήμερα θα δούμε πως μπορούμε στο σπίτι μας να κάνουμε ένα απλό πείραμα για να μελετήσουμε τη διαδικασία της εκχύλισης.
Θα χρειαστείτε:
- 2 φακελάκια τσάι (προτιμείστε να έχει φρούτα γιατί προκύπτουν πιο εντυπωσιακά χρώματα)
- νερό
- 3 γυάλινα διάφανα ποτήρια (για να παρατηρήσετε τις χρωματικές αλλάγές)
Αρχικά ζητήστε από το παιδί να δοκιμάσει ένα ποτήρι νερό και να σχολιάσει το χρώμα και τη γεύση του (ΠΟΤΗΡΙ 1). Το νερό λειτουργεί σαν τυφλό ή λευκό δείγμα, δηλαδή είναι ένα διάλυμα που περιέχει ό,τι ακριβώς και τα διαλύματα που θα μελετήσουμε (στην περιπτωσή μας νερό) εκτός από τα συστατικά που θα μελετήσουμε/προσδιορίσουμε (στην περίπτωσή μας χρωστικές και αρωματικές ουσίες του τσαγιού).
Τοποθετείστε ένα φακελάκι τσάι σε κρύο νερό και ρωτήστε το παιδί τι περιμένει να συμβεί. Προτρέψτε το να ξαναδοκιμάσει το νερό και ζητήστε του να σχολιάσει τι αλλαγές παρατηρεί, χρωματικές και γευστικές, και που πιστεύει ότι οφείλονται. (ΠΟΤΗΡΙ 2).
Σε ένα ποτήρι με ζεστό νερό τοποθετείστε ένα φακελάκι τσάι και παρατηρείστε τις μεταβολές που πραγματοποιούνται (ΠΟΤΗΡΙ 3).
Θα δείτε πως στο ΠΟΤΗΡΙ 3 οι μεταβολές είναι πιο γρήγορες απ' ότι στο ΠΟΤΗΡΙ 2. Επίσης έχουν διαφορετική γεύση και διαφορετικό χρώμα. Εξηγείστε πως η θερμότητα (η ζέστη) βοήθησε να μεταφερθούν πιο γρήγορα και περισσότερες χρωστικές και αρωματικές ουσίες του τσαγιού στο νερό. Η διαδικασία αυτή λέγεται εκχύλιση.
