Στο τρίτο και τελευταίο μέρος θα μελετηθούν οι λανθανίδες οι ακτινίδες και τα χημικά στοιχεία με ατομικούς αριθμούς 104-118
ΛΑΝΘΑΝΙΔΕΣ
57. La ΛΑΝΘΑΝΙΟ 1839 Το στοιχείο βρέθηκε σε πολύ μικρές ποσότητες σε άλατα του δημήτριου. Ο Mosander που το ανακάλυψε έπλασε το όνομά του από το ρήμα της ελληνικής γλώσσας λανθάνω = ξεφεύγω από την προσοχής κάποιου, είμαι αθέατος.
58. Ce ΔΗΜΗΤΡΙΟ 1875 Από το όνομα του αστεροειδούς Δήμητρα (Ceres).
59. Pr ΠΡΑΣΙΝΟΔΥΜΙΟ 1885 Όταν ο C.A. von Welsbach διαπίστωσε ότι τα άλατα του διδύμιου (που τότε εθεωρείτο ως ένα μέταλλο) περιείχαν δύο διαφορετικά μέταλλα, ονόμασε το ένα απ’ αυτά πρασινοδύμιο από τις ελληνικές λέξεις πράσιος (πράσινος) και δίδυμος. Αφορμή για το όνομα υπήρξε το πράσινο χρώμα του νιτρικού άλατος του μετάλλου.
60. Nd ΝΕΟΔΥΜΙΟ 1885 Στο άλλο μέταλλο, το οποίο βρήκε στο διδύμιο ο C.A. von Welsbach, το ονόμασε νεοδύμιο από τις ελληνικές λέξεις νέος και δίδυμος. Δηλαδή το νέο μέταλλο από το διδύμιο
61. Pm ΠΡΟΜΗΘΕΙΟ 1947 Από το όνομα του μυθικού Προμηθέα. Το όνομα εμπνεύσθηκε η σύζυγος του Coryell, επειδή ανακάλυψαν το στοιχείο στα προϊόντα της διάσπασης του ουρανίου. Ο Προμηθέας έκλεψε τη φωτιά για χάρη των ανθρώπων, ενώ το στοιχείο αυτό το ανακάλυψαν οι άνθρωποι μέσα στις «φλόγες» των πυρηνικών αντιδραστήρων.
62. Sm ΣΑΜΑΡΙΟ 1879 Το όνομα αυτό δόθηκε στο στοιχείο επειδή βρέθηκε στο ορυκτό σαμαρσκίτης. Το ορυκτό είχε ονομασθεί έτσι προς τιμή του Ρώσου μηχανικού M. Samarski.
63. Eu ΕΥΡΩΠΙΟ 1901 Από το όνομα της ηπείρου μας.
64. Gd ΓΑΔΟΛΙΝΙΟ 1880 Από το όνομα του Φιλανδού χημικού J. Gadolin.
65. Tb ΤΕΡΒΙΟ 1843 Από το όνομα του χωριού Ytterby, το οποίο βρίσκεται κοντά στη Στοκχόλμη. Από την περιοχή του χωριού αυτού προερχόταν το ορυκτό στο οποίο ανακαλύφθηκε το στοιχείο.
66. Dy ΔΥΣΠΡΟΣΙΟ 1886 Το όνομα προέρχεται από την ελληνική λέξη δυσπρόσιτος = αυτός που προσεγγίζεται με δυσκολία. αυτό δηλώνει τη δυσκολία απομόνωσης του στοιχείου.
67. Ho ΟΛΜΙΟ 1879 Από το λατινικό όνομα της Στοκχόλμης, Holmie, λόγω του ότι το στοιχείο απομονώθηκε από μια «γαία» με προέλευση την περιοχή της Σουηδικής πρωτεύουσας.
68. Er ΕΡΒΙΟ 1843 Από το όνομα της Σουηδικής πόλης Ytterby, που βρίσκεται κοντά στη Στοκχόλμη. Από την περιοχή της πόλης αυτής προερχόταν το ορυκτό στο οποίο ανακαλύφθηκε το στοιχείο.
69. Tm ΘΟΥΛΙΟ 1879 Από το όνομα της αρχαίας Θούλης, η οποία ήταν για τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους η βορειότερη χώρα της γης. Έτσι ο Cleve που το ανακάλυψε ήθελε να υποδηλώσει την άφιξη στον τελικό στόχο, την εκπλήρωση του σκοπού του, την απομόνωση του οξειδίου του θουλίου.
70. Yb ΥΤΤΕΡΒΙΟ 1907 Από το όνομα του χωριού Ytterby, το οποίο βρίσκεται κοντά στη Στοκχόλμη. Από την περιοχή του χωριού αυτού προερχόταν το ορυκτό στο οποίο ανακαλύφθηκε το στοιχείο.
71. Lu ΛΟΥΤΗΤΙΟ 1907 Ο Γάλλος Urbain έπλασε το όνομά του από το λατινικό όνομα του Παρισιού, Lutetia.
ΑΚΤΙΝΙΔΕΣ
89. Ac ΑΚΤΙΝΙΟ 1899 Το όνομα προέρχεται από την ελληνική λέξη ακτίνα, και δόθηκε στο στοιχείο λόγω της έντονης ραδιενεργούς ακτινοβολίας που εκπέμπει. Στο σκοτάδι βγάζει μπλε ανταύγειες.
90. Th ΘΟΡΙΟ 1828 Από το όνομα του Thor, θεού του πολέμου στη σκανδιναβική μυθολογία γιατί ανακαλύφθηκε στο ορυκτό θορίτης στη Νορβηγία.
91. Pa ΠΡΩΤΑΚΤΙΝΙΟ 1913 Το στοιχείο αυτό είναι ένα από τα ενδιάμεσα προϊόντα της φυσικής ραδιενεργούς δράσης του ουρανίου, η δε δική του διάσπαση οδηγεί στο σχηματισμό του ακτινίου. Επειδή, λοιπόν, βρίσκεται πριν από το ακτίνιο ή πρώτα από το ακτίνιο, ονομάστηκε πρωτακτίνιο.
92. U ΟΥΡΑΝΙΟ 1789 Από το όνομα του πλανήτη Ουρανού.
93. Np ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΟ 1940 Από το όνομα του πλανήτη Ποσειδώνα. Το τεχνητό αυτό στοιχείο είναι το πρώτο μετά το ουράνιο στον περιοδικό πίνακα των στοιχείων. Ονομάστηκε λοιπόν από τον Ποσειδώνα που είναι ο πρώτος πλανήτης μετά τον Ουρανό.
94. Pu ΠΛΟΥΤΩΝΙΟ 1940 Από το όνομα του πλανήτη Πλούτωνα. Το τεχνητό αυτό στοιχείο βρίσκεται αμέσως μετά το ποσειδώνιο στον περιοδικό πίνακα των στοιχείων. Ονομάστηκε λοιπόν από τον Πλούτωνα που βρίσκεται αμέσως μετά τον πλανήτη Ποσειδώνα στο ηλιακό μας σύστημα.
95. Am ΑΜΕΡΙΚΙΟ 1944 Από το όνομα της Αμερικής, κατ’ αναλογία με το αντίστοιχο (ως προς τη θέση του στον περιοδικό πίνακα των στοιχείων) στοιχείο των λανθανιδών, το οποίο είχε ονομασθεί Eυρώπιο.
96. Cm ΚΙΟΥΡΙΟ 1944 Από το όνομα των Pierre και Marie Curie, κατ’ αναλογία με το αντίστοιχο (ως προς τη θέση του στον περιοδικό πίνακα των στοιχείων) στοιχείο των λανθανιδών, το οποίο είχε ονομασθεί προς τιμή του Φιλανδού επιστήμονα J. Gadolin.
97. Bk ΜΠΕΡΚΕΛΙΟ 1949 Από το όνομα του τόπου ανακάλυψης του στοιχείου, το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας το Berkeley, κατ’ αναλογία με το αντίστοιχο (ως προς τη θέση του στον περιοδικό πίνακα των στοιχείων) στοιχείο των λανθανιδών, το οποίο είχε ονομασθεί από το όνομα του χωριού Ytterby της Σουηδίας.
98. Cf ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΟ 1950 Από το όνομα του τόπου ανακάλυψης του στοιχείου, το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια το Berkeley.
99. Es ΑΙΝΣΤΑΙΝΙΟ 1952 Από το όνομα του μεγάλου φυσικού του 20ου αιώνα, του Albert Einstein (1879-1955). Απομονώθηκε κατά την πρώτη δοκιμή της βόμβας υδρογόνο στο νησί Μπικίνι του Ειρηνικού.
100. Fm ΦΕΡΜΙΟ 1953 Από το όνομα του Ιταλού πυρηνικού φυσικού Enrico Fermi (1901-1954).
101. Md ΜΕΝΤΕΛΕΓΕΒΙΟ 1955 Από το όνομα του θεμελιωτή του περιοδικού πίνακα των στοιχείων, του Ρώσου χημικού Dmitri Ivanovicx Mendelejev (1834-1907).
102. No ΝΟΜΠΕΛΙΟ 1958 Από το όνομα του Alfred Nobel (1833-1896), Σουηδού επιστήμονα και ευεργέτη της επιστήμης.
103. Lr ΛΩΡΕΝΣΙΟ 1961 Από το όνομα του Ernest Orlando Lawrence (1901-1958), ο οποίος εργάστηκε για την τελειοποίηση του κύκλοτρου, ενώ ταυτόχρονα υπήρξε ο ιδρυτής του Radiation Laboratory (Καλιφόρνια), όπου ανακαλύφτηκαν πολλά από τα υπερουράνια στοιχεία. Το σύμβολο του στοιχείου συναντάται και σαν Lw (συνήθως σε αμερικανικές εκδόσεις).
ΣΤΟΙΧΕΙΑ 7ης ΠΕΡΙΟΔΟΥ
87. Fr ΦΡΑΝΚΙΟ 1939 Από το όνομα της Γαλλίας (France), πατρίδας της M. Perey (που υπήρξε κάποτε βοηθός της M. Curie), και η οποία ανακάλυψε το στοιχείο. Υπολογίζεται ότι σε όλο το στερεό φλοιό της γης μέχρι 1Km βάθος, υπάρχουν περί τα 15g φράνκιου.
88. Ra ΡΑΔΙΟ 1898 Το όνομα προέρχεται από τη λατινική λέξη radius = ακτίνα, και δόθηκε στο στοιχείο λόγω της ραδιενεργούς ακτινοβολίας του.
104. Rf ΡΑΔΕΡΦΟΡΔΙΟ 1974 Το όνομα αυτό επελέγη προς τιμή του Νεοζηλανδού επιστήμονα Ernest Rutherford λόγω της συνεισφοράς του στην ανάπτυξη της πυρηνικής φυσικής και στην γνώση για την δομή του ατόμου.
105. Db ΔΟΥΒΝΙΟ 1964 Από το όνομα του διεθνούς επιστημονικού κέντρου που βρίσκεται στην Dubna κοντά στη Μόσχα, σε αναγνώριση της εξαιρετικά σημαντικής συμβολής του στην χημεία και στην μοντέρνα πυρηνική φυσική.
106. Sg ΣΙΜΠΟΡΓΚΙΟ 1974 Το όνομα αυτό επελέγη προς τιμή του Αμερικανού επιστήμονα Glenn T. Seaborg που κέρδισε το 1951 το βραβείο Νόμπελ Χημείας για τις ανακαλύψεις των υπερουράνιων στοιχείων .
107. Bh ΜΠΟΡΙΟ 1976 Προς τιμή του Δανού επιστήμονα Niels Bohr λόγω της συνεισφοράς του στην ανάπτυξη της κβαντικής φυσικής και στην γνώση για την δομή του ατόμου.
108. Hs ΧΑΣΣΙΟ 1976 Προς τιμή του Γερμανού επιστήμονα Otto Hahn σε αναγνώριση της συνεισφοράς του στην ανακάλυψη της πυρηνικής σύντηξης.
109. Mt ΜΑΪΤΝΕΡΙΟ 1982 Προς τιμή του Αυστριακού επιστήμονα Lise Meitner σε αναγνώριση της συνεισφοράς του στην ανακάλυψη της πυρηνικής σύντηξης.
110. Ds ΝΤΑΡΜΣΤΑΝΤΙΟ 1987 Το όνομά του το πήρε από την πόλη Ντάρμσταντ της Γερμανίας όπου και συντέθηκε.
111. Rg ΡΕΝΤΓΚΕΝΙΟ 1994 Πήρε το όνομά του από τον φυσικό Βίλχελμ Ρέντγκεν.
112. Cn ΚΟΠΕΡΝΙΚΙΟ 1996 Πήρε το όνομά του από τον αστρονόμο Νικόλαο Κοπέρνικο
113. Nh ΝΙΧΟΝΙΟ 2003 ανακαλύφθηκε στον ιαπωνικό επιταχυντή RIKEN, και πήρε το όνομα της Ιαπωνίας στα ιαπωνικά («χώρα του ανατέλλοντος ηλίου»).
114. Fl ΦΛΕΡΟΒΙΟ 1998 Πήρε το όνομά του από το Ρώσο φυσικό Γκεόργκι Φλερόβι.
115. Mc ΜΟΣΚΟΒΙΟ 2003, ανακαλύφθηκε από το ρωσικό Κοινό Ινστιτούτο Πυρηνικών Ερευνών Ντούμπνα, και φέρει το όνομα της Μόσχας.
116. Lv ΛΙΒΕΡΜΟΡΙΟ 2000 Πήρε το όνομά του από την πόλη Λιβερμόρη της Καλιφόρνια όπου παρασκευάστηκε.
117. Tc ΤΕΝΕΣΙΝΟ 2009, βρέθηκε από το Εθνικό Εργαστήριο Όακ Ριντζ και το Πανεπιστήμιο Βάντερμπιλτ του Τενεσί, γι' αυτό παραπέμπει στο όνομα της συγκεκριμένης πολιτείας των ΗΠΑ.
118. Og ΟΓΚΑΝΕΣΣΙΟ 2002, φέρει το όνομα του ρώσου καθηγητή πυρηνικής φυσικής Γιούρι Ογκανεσιάν, ο οποίος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανακάλυψή του.