Από που πήραν τα ονόματά τους τα χημικά στοιχεία (ΜΕΡΟΣ Β)


Στο παρόν άρθρο θα ανακαλύψουμε πως προέκυψαν τα ονόματα των χημικών στοιχείων με ατομικούς αριθμούς 37-56 και 72-86, σε συνέχεια από το μέρος Α. Οι λανθανίδες, οι ακτινίδες και τα χημικά στοιχεία με ατομικούς αριθμούς 104-118, θα μελετηθούν στο Γ Μέρος.

37. Rb ΡΟΥΒΙΔΙΟ 1861 Το όνομα οφείλεται στο βαθύ κόκκινο χρώμα των φασματικών γραμμών του στοιχείου. Λατινικά rubidus = βαθύ κόκκινο.
38. Sr ΣΤΡΟΝΤΙΟ 1790 Από το όνομα του οικισμού Strontian στη Σκοτία, απ’ όπου προερχόταν το ορυκτό στο οποίο ανακαλύφθηκε το στοιχείο.
39. Y  ΥΤΤΡΙΟ 1842 Από το όνομα του χωριού Ytterby, το οποίο βρίσκεται κοντά στη Στοκχόλμη. Από την περιοχή του χωριού αυτού προερχόταν το ορυκτό στο οποίο ανακαλύφθηκε το στοιχείο.
40. Zr ΖΙΡΚΟΝΙΟ 1789 Το στοιχείο απομονώθηκε από το ορυκτό ζιρκονίτης και στο γεγονός αυτό οφείλεται το όνομά του.Ο ζιρκονίτης (πυριτικό αλάτι του ζιρκονίου) ήταν γνωστός από την αρχαιότητα, καθώς διάφορες μορφές του ανήκουν στους πολύτιμους λίθους. Το όνομα του ορυκτού προέρχεται από την αραβική λέξη zargun=χρυσός, αυτός που έχει το χρώμα του χρυσού.
41. Nb ΝΙΟΒΙΟ 1801 Από το όνομα της μυθικής Νιόβης, κόρης του Τάνταλου. Το όνομα αυτό δόθηκε από τον γερμανό χημικό H.Rose  επειδή οι ιδιότητές του έμοιαζαν πολύ με αυτές του στοιχείου ταντάλιο με το οποίο και συνυπάρχει στα ορυκτά.Αρχικά ονομάστηκε από τον Hatchett Κολούμβιο (λόγω του οτι στην Αμερική πρωτοανακαλύφθηκε το ορυκτό του) και αργότερα, κατά το 1950 μετονομάστηκε σε νιόβιο .  Πάντως στη βιομηχανία των ΗΠΑ χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα το όνομα κολούμβιο (Cb).
42. Μο ΜΟΛΥΒΔΑΙΝΙΟ 1778 Οφείλει το όνομά του στο ότι ανακαλύφθηκε στο ορυκτό μολυβδαινίτης (θειούχο μολυβδαίνιο). Το όνομα του ορυκτού προέρχεται  από την αρχαία ελληνική λέξη μόλυβδος, λέξη υπό την οποία συγχεόταν για πολλούς αιώνες κάθε μαλακή, μαύρη ορυκτή ύλη, η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για γραφή.
43. Tc ΤΕΧΝΗΤΙΟ 1937 Το όνομα προέρχεται από την ελληνική λέξη τεχνητός, δηλαδή όχι φυσικός, αλλά κατασκευασμένος. Όνομα κατάλληλο, αφού το στοιχείο δε βρίσκεται στη φύση (ή μάλλον βρίσκεται σε ίχνη, που προέρχονται από τη φυσική ραδιενεργό διάσπαση του ουρανίου) και υπήρξε το πρώτο νέο στοιχείο που έφτιαξε ο άνθρωπος στο εργαστήριο. Η ύπαρξή του είχε προβλεφθεί από τον D.I.Mendleyev που το είχε ονομάσει eka-manganese (eka- σημαίνει ένα στα Σανσκριτικά και manganese είναι το μαγγάνιο).
44. Ru ΡΟΥΘΗΝΙΟ 1844 Από το λατινικό όνομα της Ρωσίας, Ruthenia, με αφορμή την ανακάλυψή του σε ορυκτά του λευκόχρυσου προερχόμενα από τα Ουράλια Όρη.
45. Rh ΡΟΔΙΟ 1803 Από το ελληνικό όνομα του ρόδου, του τριαντάφυλλου. Αφορμή υπήρξε το κόκκινο, ρόδινο χρώμα των διαλυμάτων πολλών αλάτων του μετάλλου.
46. Pd  ΠΑΛΛΑΔΙΟ 1803 Από το όνομα του αστεροειδούς Παλλάς (Παλλάδα) που είχε ανακαλυφθεί τον προηγούμενο χρόνο. Το όνομα Παλλάς ήταν ένα από τα επίθετα που συνόδευαν τη θεά Αθηνά.
47. Ag ΑΡΓΥΡΟΣ Το όνομα προέρχεται από το ελληνικό επίθετο (του οποίου η ρίζα ανάγεται στην αρχαία ινδική από όπου και η λατινική λέξη argentum) αργός = λαμπερός, λευκός αλλά και ταχύς (καμία σχέση με το αργός = αυτός που δεν εργάζεται α-εργός). Το όνομα έχει σχέση προφανώς με τη λαμπρότητα και το χρώμα του μετάλλου.
48. Cd ΚΑΔΜΙΟ 1817 Καδμεία γη ή απλώς καδμεία ονομάζονταν στην αρχαία Ελλάδα ορισμένα ορυκτά (του ψευδαργύρου). Το κάδμιο οφείλει το όνομά του στο ότι ανακαλύφθηκε στην καδμεία γη.



49. In ΙΝΔΙΟ 1863 Οι χαρακτηριστικές μπλε λαμπερές γραμμές του φάσματος του στοιχείου, οδήγησαν στο να ονομασθεί από το ινδικό (indigo, κοινώς λουλάκι), μία αρχαιότατη και σπουδαιότατη μπλε χρωστική ουσία, με καταγωγή την Ινδία.
50. Sn  ΚΑΣΣΙΤΕΡΟΣ   Το σύμβολο προέρχεται από το λατινικό του όνομα stannum. Η σανσκριτική ονομασία του μετάλλου είναι kastira, και λέγεται ότι προέρχεται από το kash = λάμπω.
51. Sb ΑΝΤΙΜΟΝΙΟ  Το στοιχείο και οι ενώσεις του ήταν γνωστά από την αρχαιότητα. Το όνομα antimonium πρωτοσυναντάται σε γραπτά του 8ου μ.Χ. αιώνα. Κατά μία άποψη το όνομά του προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις αντί και μόνος, και θέλει να επισημάνει το γεγονός ότι το στοιχείο σπανίως βρίσκεται μόνο του σε ελεύθερη κατάσταση. Το σύμβολό του προέρχεται από τη λατινική λέξη stibium που με τη σειρά της προέρχεται από μια βαφή που οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν στίμμι. Αυτή ήταν μαύρο θειούχο αντιμόνιο, με το οποίο οι γυναίκες έβαφαν τα φρύδια τους.
52. Te ΤΕΛΛΟΥΡΙΟ 1798 Το όνομα του στοιχείου δηλώνει την ορυκτή- γήινη  προέλευσή του, από το λατινικό όνομα της γης  Tellus.
53. I  ΙΩΔΙΟ 1811 Από την ελληνική λέξη ιώδης = αυτός που έχει το χρώμα του ίου, δηλ. της βιολέτας. Το όνομα αυτό οφείλεται στο ιώδες χρώμα των ατμών του στοιχείου.
54. Xe ΞΕΝΟΝ 1898 Το όνομα το έδωσε ο Ramsay, όταν διαπίστωσε κι άλλο αέριο, άγνωστο, ξένο μέχρι τότε, στον ατμοσφαιρικό αέρα.
55. Cs ΚΑΙΣΙΟ 1860 Το στοιχείο οφείλει το όνομά του στο γαλάζιο χρώμα των φασματικών γραμμών του. Λατινικά: caesius = γαλάζιος.
56. Ba ΒΑΡΙΟ 1808 Το όνομα οφείλεται στο ότι το στοιχείο προσδιορίστηκε στο ορυκτό βαρίτης (ή βαρυτίτης). Το όνομα του ορυκτού προέρχεται από την ελληνική λέξη βαρύς λόγω του μεγάλου ειδικού του βάρους.
72. Hf ΑΦΝΙΟ 1923 Από το λατινικό όνομα της Κοπεγχάγης (Hafnia), επειδή σ ‘αυτή την πόλη έγινε η ανακάλυψη του στοιχείου.
73. Ta ΤΑΝΤΑΛΙΟ 1802 Από το όνομα του μυθικού Τάνταλου, ο οποίος βασανιζόταν στα Τάρταρα: μόλις έσκυβε να πιει νερό αυτό εξαφανιζόταν. Ο Σουηδός A. Ekeberg το ονόμασε ταντάλιο για την αδυναμία του, όταν διαλύεται σ’ ένα οξύ  να αντιδρά με αυτό και να διαλύεται.
74. W ΒΟΛΦΡΑΜΙΟ 1783 Το όνομα του στοιχείου προέρχεται από το γερμανικό Wolfram, άγνωστης ετυμολογίας. Πιθανότατα η λέξη σχετίζεται με τις λέξεις Wolf=λύκος και rahm=καπνιά. Λέγεται και τουνγκστένιο διότι το οξείδιο του στοιχείου πρωτοεπισημάνθηκε στο ορυκτό το οποίο είναι σήμερα γνωστό ως σεελίτης, αλλά τότε (1781) λεγόταν tungsten. Το όνομα προερχόταν από τις Σουηδικές λέξεις tung = βαρύς και sten = πέτρα.




75. Re ΡΗΝΙΟ 1925 Από το λατινικό όνομα του ποταμού Ρήνου στη Γερμανία, Rhenus.
76. Os ΟΣΜΙΟ 1803 Το όνομα προέρχεται από την ελληνική λέξη οσμή, και δόθηκε στο στοιχείο εξ αιτίας της άσχημης χαρακτηριστικής οσμής του (δηλητηριώδους) οξειδίου του.
77. Ir ΙΡΙΔΙΟ 1803 Από την ελληνική λέξη ίρις = ουράνιο τόξο, λόγω της πλούσιας ποικιλίας χρωμάτων των αλάτων του.
78. Pt  ΛΕΥΚΟΧΡΥΣΟΣ  Ονομάστηκε λευκός χρυσός γιατί ανακαλύφτηκε μεν σε χρυσοφόρα κοιτάσματα, αλλά το χρώμα του ήταν λευκό. Το σύμβολό του προέρχεται από το λατινικό platina = μικρός άργυρος.
79. Au  ΧΡΥΣΟΣ Το σύμβολο προέρχεται από το λατινικό aurum, τη λατινική του ονομασία. Το αγγλικό gold προέρχεται από το αρχαίο geolo = κίτρινο.
80. Hg  ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ  Επειδή το στοιχείο αυτό (γνωστό από την αρχαιότητα) μοιάζει στο χρώμα με τον άργυρο, αλλά βρίσκεται σε υγρή κατάσταση, τόσο οι Έλληνες όσο και οι Ρωμαίοι το ονόμαζαν ρευστό άργυρο ή υγρό άργυρο ή και υδράργυρο. Το αγγλικό όνομα από τον πλανήτη Ερμή (Mercury).
81. Tl  ΘΑΛΛΙΟ 1861 Το στοιχείο ανακαλύφτηκε από μια χαρακτηριστική πράσινη γραμμή στο φάσμα του. Το όνομα προέρχεται από την ελληνική λέξη θαλλός=νέο, τρυφερό (άρα πράσινο) κλαδάκι, βλαστάρι.
82. Pb ΜΟΛΥΒΔΟΣ Το σύμβολο προέρχεται από τη λατινική λέξη plumbum. Το όνομα προέρχεται προφανώς από την αρχαία ελληνική λέξη μόλυβδος, λέξη υπό την οποία συγχεόταν για πολλούς αιώνες κάθε μαλακή, μαύρη ορυκτή ύλη, η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για γραφή.


83. Bi ΒΙΣΜΟΥΘΙΟ 1450 Το όνομα  προέρχεται από τη γερμανική λέξη Weissmuth = λευκή μάζα .
84. Po ΠΟΛΩΝΙΟ 1898 Από το όνομα της Πολωνίας, πατρίδας της M. Curie, η οποία ανακάλυψε το στοιχείο.
85. At ΑΣΤΑΤΟΝ 1940 Το στοιχείο αυτό δεν βρίσκεται στη φύση, επειδή είναι ιδιαίτερα ραδιενεργό και διασπάται. Το όνομά του (από την ελληνική λέξη άστατος = ασταθής)  εκφράζει ακριβώς την αστάθειά του .
86. Rn ΡΑΔΟΝΙΟ 1900 Το όνομα radon (που αποδόθηκε στα ελληνικά ως ραδόνιο) δόθηκε στο στοιχείο αυτό επειδή αφ’ ενός μεν παράγεται κατά τη ραδιενεργό διάσπαση του ραδίου (radium)