Για όσους δεν τον γνωρίζουν, ο Στέφανος Τραχανάς είναι Έλληνας Ηλεκτρολόγος-Μηχανολόγος Μηχανικός και συγγραφέας πανεπιστημιακών βιβλίων στο αντικείμενο της κβαντικής
μηχανικής και των διαφορικών εξισώσεων. Είναι Ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της
εκδοτικής επιτροπής των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης. Το 2002 ανακηρύχθηκε σε
Επίτιμος διδάκτωρ του Φυσικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από το
Νοέμβριο του 2015 είναι Διευθυντής του Κέντρου Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων
Mathesis, το οποίο αποτελεί ιδιαίτερο τμήμα των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων
Κρήτης (ΠΕΚ) για τη δημιουργία και δωρεάν διάθεση Διαδικτυακών μαθημάτων στο επίπεδο των καλύτερων διεθνών προτύπων.
Μέσα στον κυκεώνα των αλλαγών που συμβαίνουν τελευταία στην παιδεία και που αν εφαρμοσθούν θα υποβαθμιστούν οι φυσικές επιστήμες είνα σημαντικό να γνωρίζουμε και να κατανοήσουμε γιατί είναι σημαντικό να διδασκόμαστε τις φυσικές επιστήμες.
Στην εξαιρετική ομιλία του ο Σ. Τραχανά αναφέρει τρεις στόχους οι οποίοι μπορούν να επιτευχθούν μόνο με τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών σε όλους τους μαθητές και μελλοντικούς πολίτες:
α. καταπολέμηση του επιστημονικού αναφαλβητισμού. Οι πολίτες καλούνται συνέχεια να λάβουν θέση για διάφορα θέματα χωρίς να έχουν αναπτύξει την ικανότητα να διακρίνουν αν μία θέση είναι επιστημονική ή όχι:
η χημική ρύπανση
η καταστροφή του ατμοσφαιρικού όζοντος
η πυρηνική ενέργεια ( Τσέρνομπιλ, Φουκοσίμα κλπ)
τα πυρηνικά κατάλοιπα
τα μεταλλαγμένα προιόντα
η κλωνοποίηση οργάνων
οι παρερνέργειες των κινητών τηλεφώνων
β. η διάδοση της επιστημονικής νοοτροπίας- της επιστημονική στάσης απέναντι στα πράγματα
Δηλαδή της αντίληψης ότι πάνω από τις γνώμες και τις
πεποιθήσεις μας είναι τα γεγονότα. Κι ότι πρέπει να είμαστε διαρκώς ανοικτοί
στο ενδεχόμενο να έχουμε κάνει λάθος. Η επιστημονική νοοτρόπια- αυτή που δίνει
προτεραιότητα στα γεγονότα και εμπεριέχει την αμφιβολία ως συστατικό της
στοιχείο- είναι το πιο αποτελεσματικό αντίδοτο στον φανατισμό και τη
μισαλλοδοξία που φαίνεται να απειλούν ξανά τον ανθρώπινο πολιτισμό όπως πολλές
φορές στο παρελθόν. Δεν υπάρχει τίποτα πιο απελευθερωτικό από την ιδέα ότι το
δίκιο δεν είναι μόνον δικό μου. Το πιο πολύτιμο που μπορεί να δώσει η παιδεία είναι την
ανοιχτή σκέψη. Η επιστήμη πάντα οδηγείται από το πείραμα.
Ένα πολύ ωραίο
παράδειγμα που αναφέρει από την ιστορία της επιστήμης είναι οι θεωρίες που
υπήρχαν για το Σύμπαν πριν την εύρεση της κοσμικής ακτινοβολίας υποβάθρου, δηλαδή
η θεωρία της σταθερής κατάστασης και η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης. Όταν έγινε η
ανακάλυψη την επόμενη μέρα όσοι υποστήριζαν την σταθερή κατάσταση παραδέχθηκε
ότι έκανε λάθος και ότι η άλλη πλευρά είχε δίκιο!
γ. η διάδοση του επιστημονικού πολιτισμού
Οι άνθρωποι συμφωνούν σε ένα τρόπο να λύνουν τις διαφωνίες
τους μόνον στον χώρο της επιστήμης. Η
λύση είναι η προσφυγή στο πείραμα.
Με πληροφορίες από το ιστολόγιο της Τίνας Νάντσου